‘Een tevreden roker is geen onruststoker’, een slogan van de tabaksindustrie uit de jaren ’30, veelal aangetroffen op bordjes op pijpenrekjes. De slogan moest uitdrukken dat iemand die een pijpje of sigaar opstak vergenoegd kon genieten van zijn rokertje (vrouwen rookten hooguit een ‘cigaret’, wat al als ietwat ordinair werd gezien) en niemand lastig zou vallen.
In de jaren ’60 kreeg de slogan een andere invulling, nadat hij werd gebruikt door Provo en anti-rookmagiër Robert-Jasper Grootveld als opening van zijn happenings rond het Lieverdje op het Amsterdamse Spui. Verkleed en beschilderd als een sjamaan riep Grootveld het publiek toe: `'s Zondags rook ik mijn pijpje, dat begrijp je' en `Een tevreden roker is geen onruststoker', waarop het toegestroomde publiek antwoordde met ‘Uche, uche, uche’. Het roken zelf veranderde ook van betekenis en ging het gebruik van wiet en hasj betekenen. En een ‘stonede’ gebruiker viel inderdaad weinig mensen lastig tijdens de roes.Oorspronkelijk werd er natuurlijk gerookt uit een Goudse pijp, een industrie die vanaf 1617 explosief groeide. Het was een Engelsman die als eerste pijpen ging maken in Gouda. Daar had men, vanwege de goed bewerkbare klei, al vele pottenbakkersovens staan, van pottenbakkers die in het pijpen bakken een welkome aanvulling op het inkomen zagen. De kenmerkende zeer lange stelen kwamen vanaf 1730 in de mode, maar gingen ook snel stuk. Wie heeft er niet eens bij graafwerkzaamheden een stuk pijpensteel of een pijpenkop gevonden?
In het buitenland zag men de Nederlander als een roker pur sang. Dat is terug te zien op veel, vooral Engelse spotprenten. Zoals deze, waarop twee specifiek Nederlandse eigenaardigheden werden verenigd: roken en zich op scherpe smalle stukken ijzer voortbewegen over bevroren water: het schaatsen. Waarschijnlijk geïnspireerd door de Volendamse klederdracht hebben alle mannen een wijde broek aan, waardoor ze enorme achterwerken krijgen: toonbeeld van Hollands Welvaren en jaloersmakend voor de arme Engelsen. Op een andere prent wordt Napoleon door rokende ‘Dutchmen’ belaagd, staand op een vat jenever, omringd door haring, kaas, donker bier. De prent uit 1813 geeft het einde van de Franse tijd weer, nadat Napoleon bij zijn veldtocht naar Moskou en de Volkenslag bij Leipzig zijn militaire macht is kwijtgeraakt. Later dat jaar zou het Koninkrijk der Verenigde Nederlanden worden uitgeroepen, met Willem I, zoon van erfstadhouder Willem V, als koning.
Reacties
Een reactie posten