FOTO VAN WELEER 6 mei 1937: de ramp met de Hindenburg.

 FOTO VAN WELEER 6 mei 1937: de ramp met de Hindenburg.

Het brandend neerstorten van de zeppelin de Hindenburg is het beroemdste ongeluk met zo’n luchtschip. Waarschijnlijk omdat juist bij de aankomst van deze zeppelin er een groot aantal journalisten en filmers aanwezig waren en er dus bewegende beelden van zijn gemaakt. Het ongeluk maakte zoveel indruk dat een foto van de ramp het tot de hoesfoto van een LP van Led Zeppelin haalde. Maar waar kwam die zeppelin eigenlijk vandaan?

Ferdinand Adolf Heinrich August Graf von Zeppelin was de zoon van de Duitse hofmaarschalk Friedrich von Zeppelin. Vanaf 1855 begon hij aan een succesvolle militaire carrière en werd hij tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog van 1861-1865 als waarnemer naar de VS gestuurd. Daar zag hij een nieuwe manier om verkenningen uit te voeren bij de Noordelijken: de heteluchtballon. Niet ongevaarlijk, de ballon werd vaak aan een lijn opgelaten om te voorkomen dat die naar vijandelijk gebied geblazen werd, en zo een makkelijk doelwit vormde. Dat was een probleem, naast de afhankelijkheid van de wind en het gebrek aan bestuurbaarheid.

In Europa was hij ook getuige van de inzet van luchtballonnen bij de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871. Het zou het levenswerk van de graaf worden om die problemen op te lossen. En in 1895 patenteerde hij een luchtschip dat naar hem vernoemd werd, gevuld met het lichte, maar zeer brandbare waterstof. Dit werd in de jaren erna verder ontwikkeld en in de Eerste Wereldoorlog werden zeppelins ingezet om Londen te bombarderen. Ze bleken te langzaam en een makkelijk doelwit voor vliegtuigen, die sinds 1903 ook verder ontwikkeld waren. Daarom werden zeppelins na die oorlog vooral ingezet als burgervervoermiddel.

In 1936 wordt de Hindenburg, genoemd naar Duitse veldmaarschalk en latere rijkspresident Paul von Hindenburg en voorganger van Adolf Hitler, afgebouwd. De eigenaren dreigden failliet te gaan en konden het luchtschip realiseren dankzij steun van de nazipartij. Daardoor kreeg het enorme swastika’s op de achtervinnen en werd het ingezet voor propagandavluchten bij onder andere de Olympische Spelen en de partijdag in Neurenberg. Voor trans-Atlantische vluchten was het sneller dan een schip en comfortabeler dan de vliegtuigen van die tijd. De Hindenburg had maar liefst 70 hutten aan boord, een dinerzaal, leeszaal en een ‘promenade’ waar men een rondwandeling kon maken.

Helaas was ook dit luchtschip van 145 meter lengte in alle 16 enorme gascellen gevuld met waterstof. Amerika was het enige land dat helium, dat onbrandbaar is, kon leveren, maar dat land weigerde aan Duitsland te leveren. Wat er precies mis is gegaan bij de landing in Lakehurst in Amerika is nooit helemaal duidelijk geworden. Omdat er onweer dreigde moest de Hindenburg een aantal rondjes over New York varen. Bij het aanmeren aan de toren ging het mis. Meest waarschijnlijke oorzaak zou een geknapte kabel zijn, die een gaszak openscheurde en daarna de landingsmast, waarna door statische elektriciteit een vonk de waterstof in brand zette en de gascellen één voor éen ontbrandden. De Hindenburg stortte neer, waarbij 35 van de 97 mensen aan boord omkomen en velen zwaar gewond raken.

De ramp met de Hindenburg was niet het grootste ongeluk met een zeppelin. Op 5 oktober 1930 stort een Britse zeppelin neer tijdens de eerste passagiersvlucht, waar bij 48 van 54 opvarenden omkomen. Op 4 april 1933 stortte de USS Akron bij de kust van New Jersey neer, waarbij 73 mensen omkwamen. Door de vele aandacht van de pers is het einde van de Hindenburg ook het einde van grootschalig passagiersvervoer geworden. Zeppelins worden nog voornamelijk voor reclame gebruikt.