Doorgaan naar hoofdcontent

OUD & WIJS 1957, wederopbouw, de AOW en…. de ruimte in!

 

Voor wie het nog heeft meegemaakt was 1957 een belangrijk jaar. Zowel nationaal als internationaal. In ons land werd de grondslag gelegd voor de bijnaam ‘Vadertje Drees’ voor Willem Drees, destijds minister-president. Op wereldniveau werd een begin gemaakt met de wedloop in de ruimte, die heden ten dage nog steeds niet is afgelopen. Of eigenlijk is die weer nieuw leven ingeblazen nu er ook particuliers partijen zich mengen in de race naar bijvoorbeeld Mars en naar de maan door diverse landen die tot voor kort nog als ontwikkelings- landen werden gezien.

Onder leiding van Willem Drees werden er in ons land een aantal belangrijke beslissingen genomen. Tien jaar lang was hij minister-president, van 1948 tot 1958. In die tijd werd de wederopbouw voortvarend ter hand genomen en werden er overal in het land herstelwerkzaamheden uitgevoerd na de vernielingen die de oorlog had aangericht. Naast het herstellen van de infrastructuur; bruggen, wegen en spoorlijnen, en restaureren van belangrijke gebouwen werden er talloze nieuwe wijken aangelegd, volgens de laatste inzichten. Ruimte, groen, winkels en recreatie stonden hoog in het vaandel. Uiteraard was er lange tijd een gebrek aan bouwmaterialen, waardoor niet alle naoorlogse woningen even geslaagd zijn qua bijvoorbeeld gehorigheid, iets waar tegenwoordig hoge eisen aan gesteld worden.

Als minister van Sociale Zaken voerde Drees de Noodwet Ouderdomsvoorziening in, die zorgde in Nederland van 1947 tot 1957 voor de verstrekking van een uitkering aan mannen en alleenstaande vrouwen van 65 jaar en ouder zonder voldoende eigen inkomsten, waardoor kinderen niet langer verplicht waren voor hun ouders te zorgen. Het werd de noodwet-Drees genoemd en een overbrugging tot er een definitieve regeling werd ingevoerd. Niet voor alle Nederlanders, want getrouwde vrouwen kwamen niet in aanmerking, evenals diegenen die niet de voorgaande zes jaar in Nederland gewoond hadden, net als ‘landlopers en andere onmaatschappelijke lieden’. Bij drankmisbruik kon de regeling ook worden ingetrokken. Pas in 1957 werd voor iedereen de AOW ingevoerd, weliswaar door minister Suurhoff, maar in de volksmond bleef een AOW’er ‘trekken van Drees’.

Een andere belangrijke gebeurtenis in 1957 was de lancering door de Sovjet-Unie van de allereerste satelliet in een baan om de aarde: de Spoetnik, dat ‘satelliet’ betekent. De satelliet deed weinig meer dan een signaal uitzenden, een regelmatige stroom piepjes die door iedereen in de wereld gehoord konden worden. In het Westen veroorzaakte dit een grote schok, de Amerikanen meenden ver voor te liggen op de Sovjet-Unie en konden niet geloven dat een satelliet van bijna 90 kilo gelanceerd kon worden. Al snel daarna verloor Amerika de volgende slag, toen de Sovjets als eersten Yoeri Gagarin enkele banen om de aarde lieten draaien.

Voor de Verenigde Staten was het duidelijk dat de Sovjets over een veel sterkere raket beschikten dan zij, wat leidde tot de ‘Spoetnikcrisis’. Het betekende dat Amerika binnen het bereik van intercontinentale raketten uit de Sovjet-Unie lag, die met kernkoppen geladen konden worden. De Koude Oorlog ging een nieuwe periode in. Aanvankelijk was toenmalig president Eisenhower niet onder de indruk van ‘een spelletje basketbal in de ruimte’, maar werd door de publieke opinie snel op andere gedachten gebracht. De race naar de ruimte kon beginnen!


 

Reacties

Populaire posts van deze blog

Oud en Wijs “DE MENS LIJDT HET MEEST, DOOR HET LIJDEN DAT HIJ VREEST.”

    Wekelijks deelt Louis de chef kok van Belle de Fleurdelis in de uitzending van ‘Breien met Louis en Sophie’ een spreuk met de kijkers. Deze spreuk is alom bekend. Maar waar komt die uitspraak eigenlijk vandaan? Louis is op onderzoek uit gegaan en is de bibliotheek gaan raadplegen en heeft alle encyclopédies doorgespit; de Grote Larousse, de Winkler Prince, de Encyclopedia Brittanica en zo kwam hij erachter dat er geen eenduidig antwoord op is te geven. In de loop der jaren hebben vele mensen zich afgevraagd wie deze regels heeft gedicht. De meest genoemde namen zijn: Petrus Augustus de Genestet, Jac. Revius, Nicolaas Beets, Guido Gezelle of Christiaan Huygens. De gedachte achter het versje is al vaak verwoord, bijvoorbeeld door Montaigne (1533-1592): “Qui craint de souffrir, il souffre déjà de ce qu’il craint” (‘Wie het lijden vreest, lijdt al door wat hij vreest’). Nico Scheepmaker vond de overeenkomst met een Engels versje van (mogelijk) Thomas Chatterton die leefde van ...

DE PAUS IN UTRECHT!

DE PAUS IN UTRECHT!   Oh, wat een dag was dat, toen de paus naar Utrecht kwam! Ik herinner het me nog als de dag van gisteren. Nee Louis, niet paus Adrianus VI, zo oud ben ik nu.... Terug naar mijn verhaal. De Salon van Weleer was in rep en roer, want zo'n bezoek maak je niet vaak mee. Paus Johannes Paulus II, zou op 12 mei 1985 ons stadje, Utrecht bezoeken. Ja ja Louis, die van dat liedje Popie Jopie. Mevrouw Belle de Fleurdelis was druk bezig met de voorbereidingen en ik hielp natuurlijk waar ik kon. Nee ja Louis, de paus is inderdaad niet in de Salon geweest... dat zeg ik toch ook niet. In ieder geval terug naar het verhaal. De verwachting was dat de straten vol zouden staan met mensen, maar het tegendeel bleek waar. Het was echt een bizarre aanblik, die lege straten. In Den Bosch was het al rustig, maar Utrecht spande de kroon met de protesten. Mensen hingen aan lantaarnpalen en riepen "Pope go home!". Het was een chaos zoals ik die nog nooit had gezien. De beelden va...

Het bijzondere woord: Hartstocht!

  Het afgelopen seizoen bespraken Louis en Sophie wekelijks een woord van weleer in hun uitzendingen. Je kunt ze hier nog eens nalezen.      In deze rubriek onderzoeken wij de herkomst van woorden in het Nederlands, oftewel de etymologie. Die zou vrijwel zeker niet bestaan in zijn huidige vorm zonder het werk van Cornelius Kiliaan, Cornelis van Kiel, die zijn Brabants dialect vergeleek met andere gewesten en talen in het 16 e -eeuwse Etymologicum Teutonicae Lingua, waarvan de 3 e editie in 1599 verscheen.         Het woord van deze week is HARTSTOCHT: een zelfstandig naamwoord dat wordt omschreven als ‘passie’. Een samenstelling van ‘hart’’ met ‘tocht’ in de zin van ‘trek’ of ‘begeerte’, zoals in het vroegnieuwnederlandse ‘een onkuise toghte des herten’.     Ontstaan uit het Latijnse passio , naast andere combinaties als ‘herts- treck ’’ dat wij bij genoemde Kiliaan terugvinden in 1599.       We zien het ook in het woord ‘tochtig’. Dat is niet alleen e...