WOORD VAN DE WEEK: APOCALYPS

 

WOORD VAN DE WEEK: APOCALYPS

De aankondiging dat het einde der tijden nabij is, is al oud.

Wellicht herinnert u zich de
beelden van een man met warrig haar en een lange baard, met een bord met de tekst ‘Het einde der tijden is nabij’. Hij kwam voor in films, televisieseries en in menige cartoon. En menigmaal is al voorspeld dat het einde van de wereld zoals wij die kennen nakende is. Tot op heden is het er niet van gekomen, maar wie weet, gaan wij het nog meemaken. Hoewel meemaken misschien een verkeerde term is, want als het einde van de wereld er is, zijn wij er natuurlijk ook niet meer.

Het woord ‘Apocalyps’ komt van het Griekse ‘apokaluptein’ dn betekent 'onthullen': van apo 'af-, ont-' en kaluptein 'bedekken'. Apocalyps betekent dus letterlijk 'openbaring'. Het laatste boek van de Bijbel, de Openbaringen van Johannes, heet dan ook ‘Apocalyps’. Het beschrijft de visioenen van de apostel Johannes over het einde der tijden. In de vroeg-christelijke en ook Joodse literatuur komen meer apocalyptische voorspellingen voor over de eindtijd, de wederopstanding van de doden, de dag des oordeels en wat dies meer zij. Binnen het christendom is er een stroming, millenialisme of chiliasme genaamd, die gelooft dat na de wederkomst van Christus, vaak verbonden aan een apocalyps, er een duizendjarig rijk van vrede, een paradijs op aarde zal worden gevestigd. Maar ook in de islam komt een Dag des Oordeels voor: Yawm al-Qiyamah.

In hoofdstuk 6 van de Openbaringen beschrijft Johannes een visioen van een boek dat verzegeld is met zegels die alleen door ‘het Lam Gods’, aka Jezus Christus, verbroken kunnen worden. Wanneer dat gebeurt komen bij de eerste vier zegels verschillend gekleurde paarden tevoorschijn met een bijbehorende ruiter: de 4 ruiters van de Apocalyps. Een thema dat al eerder in de Hebreeuwse Bijbel voorkomt in het boek Zacharias. Werd eerder het eerste, witte, paard gezien als Christus zelf, later werd dat juist de Anti-Christ. De andere paarden vertegenwoordigen oorlog, hongersnood en de dood.

Voorspellingen dat deze oorlog de oorlog is die alle oorlogen zal overtreffen zijn ook legio en regelmatig gedaan. In een oorlog betrokken raken, met het risico alles te verliezen, van huis en haard tot het leven zelf, is ook heel bedreigend en kan het idee geven dat de wereld eindigt. Ware het niet dat, ondanks de diverse conflicten die er ook dit moment uitgevochten worden, er lange tijd niet zo weinig oorlog is geweest in de wereld. Waarbij geenszins gebagatelliseerd mag worden wat de impact is op de slachtoffers. Hun wereld vergaat echt.

 

Ook in de kunsten is de Apocalyps alom tegenwoordig. Al in 1498 maakte de Duitse
kunstenaar Albrecht Dürer een wereldberoemde houtsnede over de ‘Vier ruiters van de Apocalyps’, waarop de gewone mensen onder de voet worden gelopen. Die vier ruiters inspireerden ook bijvoorbeeld Salvador Dali en de Belgische beeldend kunstenaar Rik Poot, terwijl de bands ‘Aphrodites Childe’ en ‘Metallica’ er nummers over schreven.

Dat het einde der tijden nog niet is aangebroken wil natuurlijk niet zeggen dat de mensheid door kan gaan met het ongebreideld gebruik van grondstoffen en het misbruiken van lucht, water en land. Er is wel degelijk een eind aan de wereld, laten we dat vooral niet vergeten.