Salon van Weleer

  FOTO VAN WELEER  Nederland en de Nobelprijs De hoogste eer voor een sporter is een gouden medaille halen op de Olympische Spelen, of als voetballer de wereldbeker winnen. Voor een wetenschapper is het een Nobelprijs winnen. Daarvoor moet je echt iets baanbrekends wetenschappelijks gepresteerd hebben; vandaar dat die prijs soms pas jaren na een ontdekking wordt toegekend, omdat dan het belang ervan is doorgedrongen tot de wetenschappelijke gemeenschap en de resultaten zijn gecontroleerd. Men gaat nu eenmaal niet over één nacht ijs. De Nobelprijs werd in 1895 ingesteld in het testament van Alfred Nobel, uitvinder van het dynamiet, dat het uiterst instabiele nitroglycerine verving. De prijs werd na zijn overlijden in 1901 voor het eerst uitgereikt. Ook in Nederland is die prijs meermalen gevallen, al zat ons land er soms ook net naast. Bij de prijs voor Wilhelm Röntgen bijvoorbeeld, ontdekker van bijzondere straling die door zachte materialen kon dringen, lange tijd in...

FOTO VAN WELEER:  HET 1 APRIL GENOOTSCHAP EN DE PRIX DE JOKE 1 Aprilgrappen zijn internationaal, in Frankrijk heet het ‘poisson d’avril’, Aprilvis, in Engelstalige landen ‘April Fools’ Day’ en in Rusland heet het ‘День Дурака’, Dyen Doeraka’, Dag van Dwaasheid. Over de oorsprong van de 1 aprilgrap bestaan veel verschillende verhalen. Er wordt gedacht dat de overgang van de Juliaanse naar de Gregoriaanse kalender in 1582 de oorsprong was, toen Nieuwjaar werd verplaatst van de periode van 25 maart tot 1 april naar 1 januari. Wie dit weigerde te accepteren of vergat kreeg grappige presentjes of werd uitgenodigd voor niet-bestaande feestjes.  In Nederland wordt vaak gedacht dat het te maken heeft met het ontzet van Den Briel op 1 april 1572, oorsprong van het gezegde ‘Op 1 april verloor Alva zijn bril’. De gevreesde Hertog van Alva was door Filips II van Spanje met een leger naar de Lage Landen gestuurd om het verzet van de protestanten te breken. Bij Den Briel begonnen de Geuze...

SPOTPRENT VAN WELEER:  LOUIS RAEMAEKERS; spotprenttekenaar ten tijde van de Eerste Wereldoorlog, met een prijs van 12.000 mark op zijn hoofd. Je ziet hier een spotprent uit De Telegraaf van 1915. Veel mensen weten dat de Telegraaf in de Tweede Wereldoorlog de kant van Hitler Duitsland koos,  echter was de krant in de Eerste Wereldoorlog fel anti-Duits. Dat werd niet door iedereen in dank afgenomen. Vooral de politieke prenten van hun vaste tekenaar Louis Raemaekers deden veel stof opwaaien. Het kwam zelfs zover dat de procureur-generaal van het gerechtshof in Den Haag in 1915 boekhandelaren vroeg om geen platen van hem in boekwerken, prenten of prentbriefkaarten meer uit te stallen in de etalages of in de winkel. Volgens dagblad Trouw waren het zelfs aanstootgevende platen.  Aanvankelijk was hij slechts tekenleraar op onder andere de Rijkslandbouwschool, waar hij via karikaturen van de hoogleraren in het illustreren van kinderboeken terecht kwam.  Vervolgens bij het ...

WOORD VAN DE WEEK  Pierewaaien met een dooie pier Op 6 mei 1901 werd in Scheveningen het Wandelhoofd Koningin Wilhelmina door prins Hendrik geopend. Vanuit het Kurhaus was met een brug over de boulevard een 372 meter lange en 8 meter brede promenade gebouwd, naar voorbeeld van de vele Engelse pieren zoals die in de Victoriaanse tijd populair werden. Halverwege een middenvak en aan het einde een achthoekig paviljoen waar 1200 bezoekers van muziek, toneel en acrobatiek konden genieten. Helaas heeft deze pier de oorlog niet overleefd. Nadat de pier in 1942 tot ‘Sperrgebiet’ werd verklaard, plaatste de Duitse bezetter er afweergeschut en werd 30 meter wandeldek verwijderd en veranderd in een hangbrug. In 1943 brandde het paviljoen geheel uit en werd de pier gesloopt om te voorkomen dat deze gebruikt kon worden bij een invasie. Maar wat is een pier en waar komt het woord vandaan? In principe is een pier een in zee stekende havendam, of, zoals ze dat al in 1584 zeiden: ‘een piere, ofte a...