Salon van Weleer

  Als zeevarende natie is het Nederlands ruim voorzien van uitdrukkingen die uit de scheepvaart komen. Daar hebben wij het al eens over gehad in deze rubriek ‘Oud en wijs’. En altijd is er wel iemand die het beter weet, want, zoals wij allemaal weten staan de beste stuurlui aan wal. En wie op het laatste moment nog een toevoeging wil doen of van gedachten verandert , doet dat op de valreep. Vroeger een touw met knopen dat aan een schip hing, tegenwoordig een soort verplaatsbare trap, waarlangs bemanning en passagiers gemakkelijk het schip kunnen betreden. Maar ons land heeft ook altijd de wind in de zeilen gehad. Daarom vandaag een paar uitdrukkingen die hun oorsprong kennen in de textielindustrie. Of niet?   Wie ergens een mouw aan past, zoekt een oplossing voor een probleem. Een oplossing die dat probleem gat oplossen, eigenlijk vooral gebruikt ter geruststelling. Het is al een heel oude uitdrukking, zelfs in de late Middeleeuwen werd deze al gebruikt. Destijds werden jassen en

  Louis, de Franse chef-kok van mevrouw Belle de Fleurdelis in de villa van Weleer, stond in de deuropening van de keuken en haalde een paar keer diep adem. Heerlijk! Frisse lucht, die niet meer zo koud was dat hij automatisch moest hoesten als de ijskoude lucht zijn longen binnendrong. Nee, gewoon diep adem kunnen halen en de laatste resten van de winterlucht uit de longen verjagen. Verse lentelucht naar binnen zuigen en de tinteling toelaten en van genieten. Dat gaf het gevoel weer te leven, na de donkere dagen van de winter met zijn troosteloze aanblik. In de moestuin schoot er van alles weer de grond uit en dit keer waren het geen paddenstoelen die omhoog kwamen als… ehm, de spreekwoordelijke paddenstoelen. In de verte hoorde Louis een belletje rinkelen. Dat moest de 1 e huishoudster van mevrouw zijn; Sophie. Die was blijkbaar naar het dorp gefietst, waarschijnlijk om een boodschapje te doen. De reguliere boodschappen werden wekelijks bij de villa afgeleverd door een serie bez

  Eeuwenlang viel er nog veel te ontdekken in de wereld. En ons land was daar druk mee bezig, veelal in opdracht van bijvoorbeeld de VOC en de WIC. Met alle nare gevolgen daarvan: de handel door de WIC in mensen van Afrika naar Noord- en Zuid-Amerika, of het uitmoorden van de bevolking van de Banda-eilanden voor de VOC om het wereldmonopolie in nootmuskaat in handen te krijgen. Spannend was het wel; enerzijds voor degenen die het geld bij elkaar brachten om schepen uit te rusten om een zoektocht te beginnen in gebied dat nog niet in kaart was gebracht, en anderzijds voor de bemanningsleden waarvan menigeen de reis niet zou overleven.   Arent Roggeveen was naast wiskundige en dichter ook cartograaf in dienst van de VOC-kamer Zeeland en met zijn zoon Johan deed hij onderzoek naar het Zuidland, een onbekend continent dat in de Stille Oceaan zou moeten liggen. Voor de WIC mocht hij een ontdekkingstocht doen, maar het Rampjaar 1672 gooide roet in het eten. Arent overleed voor het zover was.

  Een wat vreemd woord deze keer. Een definitie van ‘zeloot’ is: ‘iemand die op onverdraagzame wijze andersdenkenden op vooral religieus gebied bestrijdt en tracht te vervolgen; fanatiekeling; dweper.’ Het woord stamt uit het Grieks; ‘zēlōtḗs’ betekende ‘fanatieke volger’ en is afgeleid van ‘zẽlos’ dat ‘geestdrift’ of ‘ijver’ betekent. In het Frans ligt dat dan weer aan de bron van ‘jaloux’, dat bij ons ‘jaloers’ werd. Zeloten waren een Joodse groepering die tegen de Romeinse overheersing van Judea streed en daarmee ook tegen Joodse adel die met hen samenwerkten. Onder de apostelen van Jezus zou er tenminste een zijn geweest: Simon de Zeloot. Wat de Romeinen onderscheidde van vele andere overheersers, is dat zij de plaatselijke gebruiken en ook de lokale goden in stand lieten. Daarmee wonnen zij veel goodwill bij de overwonnen volkeren, die, zoals bij ons de Bataven, vaak in het Romeinse leger werden opgenomen en daarmee een kleine kans maakten om het tot volwaardig Romeins burger te

  Eponiemen zijn woorden die zijn afgeleid van de namen van personen, echt bestaand of uit de mythologie. Onze taal kent er heel veel en sommige zijn heel bekend, andere zijn we van vergeten waar ze vandaan komen. Van de zeppelin weet men meestal wel dat die genoemd is naar zijn uitvinder Graf von Zeppelin, of dat de saxofoon is genoemd naar de Belgische Adolphe Sax, die zocht naar een instrument dat geschikt was om mee in een fanfareorkest te lopen. Een schuiftrombone is door zijn lengte bijvoorbeeld wat onhandig. Het woord ‘eponiem’ komt van het Griekse ‘eponomazein’, dat ‘noemen naar’ betekent. Zo is het woord ‘hooligan’ al in 1894 voor het eerst genoemd in een Britse krant in een beschrijving van een rechtszaak tegen een jeugdbende in de Londense wijk Lambeth, de ‘Hooligan Boys’. Het is een verbastering van de Ierse naam ‘Houlihan’, en werd gegeven aan een Ierse familie emigranten in Londen die een nogal onaangepaste levenswijze erop nahielden. Zij kwamen regelmatig in carto