Dit jaar valt Hemelvaartsdag op 9 mei, zoals gebruikelijk 40 dagen na Pasen en 10 dagen voor Pinksteren. En Pasen valt altijd op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente. Valt die volle maan op die eerste lentedag dan is het dan meteen Pasen, valt het begin van de lente op een zondag, dan is het een week later Pasen. Simpel, als je het eenmaal weet en kunt onthouden. Op Hemelvaart vieren christenen het ten hemel opnemen van de op Pasen weder opgestaan Jezus Christus. Van oudsher is deze dag omgeven door tradities, de ene wat bekender dan de andere.
De bekendste Hemelvaarttraditie is het dauwtrappen. Voor zonsopkomst trekt men, liefst in grote groepen, de weilanden in, waar vervolgens blootsvoets door het gras wordt gelopen, vandaar de naam ‘dauwtrappen’. Zoals meer tradities rond christelijke feestdagen, is dit waarschijnlijk een overblijfsel uit heidense tijden, toen de Germanen geloofden dat op bepaalde dagen door met dauw bedekt gras lopen een geneeskrachtige werking had. Het zou een onderdeel van de meifeesten zijn, waarbij de lente werd gevierd en het begin van het nieuwe leven in de natuur. Ook was het een gelegenheid voor jongelui om elkaar op ongedwongen wijze te ontmoeten. In het oosten van ons land werd dat ‘deerns kieken’ genoemd.
Een andere traditie in het oosten was de broodweging op Hemelvaartsdag. Die vindt al zeker sinds 1529 plaats in de Muldersfluite, ofwel Molenaarskermis, voor de boeren in de toenmalige Markegronden het Gooy en Dunsborg op de Zellemmer-Hattmermarke een boerderij, en dus land, in bezit hadden en daarmee het recht kregen plaggen en veen te mogen steken. In ruil daarvoor moesten zij elke Hemelvaart een roggebrood van tenminste 22 pond leveren bij de Dunsborger molen tussen Zelhem en Hengelo. Die broden waren bestemd voor de armen in de gemeente. Dat groeide uit tot een wedstrijd wie het zwaarste brood kon leveren en dus de beste boer was. Het zwaarste brood woog vaak meer dan honderd pond.
De drie dagen voor Hemelvaart werden sinds de 5e eeuw door katholieken ook wel de kleine kruisdagen genoemd. Deze dagen werden gebruikt om te danken voor de gaven van de aarde en om een gunstige oogst te vragen. Het gebruik van deze dagen als biddagen voor het gewas verspreidde zich over heel Europa. Dan werden er processies door de velden gehouden, waarbij er een kruis vooraf werd gedragen en de ‘Litanie van alle Heiligen’ gezongen. Tevens was het gebruik om die dagen opnieuw te vasten als voorbereiding op het feest van Hemelvaart. Sinds het Tweede Vaticaanse Concilie van ’62-’65, waarin onder meer afscheid van het Latijn voor de liturgie werd genomen, zijn ook de Kruisdagen in onbruik geraakt.
Al wordt Hemelvaartsdag in veel Europese landen op dezelfde dag gevierd, is dat niet overal zo. In bijvoorbeeld Hongarije, Italië en Polen viert men de dag drie dagen later, op zondag. De Orthodoxe Kerk viert het dan weer een week later. Sommige protestantse kerken volgen de katholieken, maar niet allemaal. En net als andere christelijke feestdagen is bij velen de betekenis verwaterd en wordt er gewoon feest gevierd, met boekenmarkten, jaarmarkten en braderieën. Ook zijn er de eerste festivals, zoals het Breda Jazz Festival, Dauwpop in Hellendoorn en de opening van het strandseizoen met een braderie en live-muziek in Hoek van Holland.
Reacties
Een reactie posten